میزان بروز شکستگی های لگن ناشی از استئوپروز در شهر زنجان در سال های ۸۳ ـ ۱۳۸۲

مقدمه: شکستگی لگن (هیپ) از عوارض جدی و خطرناک استئوپوروز است که به عنوان یک مشکل مهم بهداشتی شناخته شده است. این مشکل 20% از تخت های بخش ارتوپدی را در بیشتر کشورهای دنیا به خود اختصاص داده است و هزینه های زیادی را به جوامع تحمیل می کند. با توجه به کمبود اطلاعات آماری در کشور، برآن شدیم تا بروز شکستگی هیپ را در زنجان هماهنگ با طرح ملی استئوپوروز در ایران بررسی کنیم. مواد و روش ها: در این مطالعه پرونده ی همه ی کسانی که از فروردین 1382 تا اسفند 1383 با تشخیص نهایی شکستگی هیپ (اینترتروکانتریک، ساب تروکانتریک، تروکانتریک و گردن فمور) از بیمارستان شفیعیه ی زنجان ـ که تنها مرکز ارجاعی شکستگی هیپ در این استان است ـ ترخیص شده بودند، بررسی شد. یافته ها: از کل 490 مورد شکستگی هیپ، 337 مورد شکستگی، قابل انتساب به استئوپروز و نامتناسب با ترومای وارد شده بودند. از بین شکستگی های قابل انتساب به استئوپروز 69/57% شکستگی ها در مردان و 42/41% شکستگی ها در زنان رخ داده بود، که اغلب ساکن شهر بودند. (1/61%) حداکثر فراوانی شکستگی ها در گروه سنی 79-70 بوده و متوسط سن شکستگی 24/71 بود. (34/71 در مردان و 09/71 در زنان). 8/58% شکستگی ها در اثر زمین خوردن ساده یا سقوط از پله رخ داده بود. 27% شکستگی ها در فصل زمستان رخ داده بود ولی از نظر فصل وقوع شکستگی تفاوت معنی داری در بین فصول مشاهده نشد. متوسط طول مدت اقامت در بیمارستان 12/8 روز بود. از 337 شکستگی قابل انتساب به استئوپروز میزان مرگ در بیمارستان 45/4% بود. برخلاف بسیاری از گزارش های شکستگی هیپ در دنیا که طبق آن ها شکستگی در زنان شایع تر است، در این مطالعه شکستگی در همه ی گروه های سنی در مردان بیشتر از زنان بود. گر چه این اختلاف در گروه های سنی از نظر آماری معنی دار نبود در کل، اختلاف معنی داری در بروز شکستگی بین زن و مرد مشاهده شد که مشابه یافته های مطالعه ی دکتر معیری و همکاران در مورد اپیدمیولوژی شکستگی هیپ در ایران است. نتیجه گیری: با توجه به اینکه 50% شکستگی ها قبل از 70 سالگی رخ داده بود به نظر می رسد مداخله های زودرس برای پیشگیری از استئوپروز به خصوص در مردان نیاز است و علت این مسأله که شکستگی های استئوپروتیک در مردان شایع تر است، بررسی های بیشتری را می طلبد.